لایحه فرزند خواندگی اکنون در مجلس است. تصویب این لایحه می‌تواند حمایت کننده و سرپناهی برای کودکان و نوجوانان باشد. در واقع لایحه فرزند خواندگی می‌تواند بسیاری از مشکلات را رفع کند به نحوی که شاهد کاهش معضلات و آسیب‌ها در میان این قشر باشیم. در این لایحه امکانی برای زنان مجرد و مطلقه که علاقه به بر عهده گرفتن سرپرستی دارند در نظر گرفته شده است.
برای بررسی آخرین وضعیت این لایحه و تحلیل آن با کارشناسان حقوقی گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
شراط فرزندخواندگی آسان تر شده است
دکتر بهشید ارفع نیا، وکیل دادگستری در گفت‌وگو با «حمایت» اظهارداشت: در گذشته لایحه فرزند خواندگی مشکلاتی داشت و افراد در وسط راه این سرپرستی پشیمان می‌شدند، ولی در حال حاضر این موضوع آسان‌تر شده و شرایط برای فرزند خانوادگی تسهیل شده است.
این عضو هیات علمی دانشگاه اظهار داشت: در گذشته فردی که خواهان سرپرستی فرزندی بود، باید 5 سال از مدت ازدواج او می‌گذشت؛ شرط دیگر این بود که او باید فرزندی نداشت، ولی اکنون این شرایط آسان‌تر شده است به این صورت که مدت گذشت از زمان ازدواج کاهش یافته است و شرط دوم نیز دیگر وجود ندارد.
وی افزود: در لایحه جدید فرزند خواندگی تغییراتی اساسی پیش آمده و حتی برای زنان مجرد این امکان فراهم شده است تا بتوانند سرپرستی فرزندی را بر عهده بگیرند. در حقیقت زنان مجرد و زنانی که مطلقه هستند از این شرایط برخوردارند.این وکیل دادگستری با بیان اینکه فرزندان برای اینکه دچار مشکل در زندگی نشوند و تربیتی درست داشته باشند ، نیاز به سرپرست دارند، گفت: در گذشته به صورت غیرقانونی فرزند بین خود دوستان به عنوان فرزندخوانده پذیرفته می‌شد،زیرا شرایط سخت بود ولی اکنون به این شکل نیست.ارفع‌نیا افزود: هر فردی که فرزندی را به سرپرستی می‌گیرد، باید ملکی را به نام او کند، زیرا حتی اگر پدر و مادر سرپرست، اسمشان در شناسنامه فرزندخوانده باشد، وی از آنها ارث نخواهد برد، بنابراین این موضوع برای آینده آنها در نظر گرفته شده است.
وی اظهار داشت: زن مجرد برای بر عهده گرفتن سرپرستی باید درآمد و سرمایه کافی داشته باشد و از عهده مخارج آن کودک بر آید؛ در واقع به هر شخصی اجازه داده نمی‌شود که سرپرستی را بر عهده گیرد، به شرط آن که از نظر مالی بتواند امور زندگی و مخارج فرزند را فراهم کند.
لایحه فرزند خواندگی به کمیسیون اجتماعی ارجاع شد
ابوالفضل ابوترابی،عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی نیز درباره لایحه فرزندخواندگی به «حمایت» گفت: شورای نگهبان از این لایحه ایراداتی گرفته است و آن را به جای اینکه به کمیسیون قضایی مجلس ارجاع دهد، برای بررسی به کمیسیون اجتماعی فرستاده است.
وی در ادامه گفت: به نظر بنده مهم‌ترین ایراد این لایحه این است که فرزند باید تا 2 سال به دور از فرد در بهزیستی بماند و بعد به فرزندی خانواده‌ای در بیاید که این موضوع باعث مشکلات روحی و روانی می‌شود، زیرا او دیگر آن خانواده را نمی‌پذیرد. وی افزود: این موضوع یک ایراد محسوب می‌شود.
بیشترین ایراد لایحه، شکلی است
محمد اسماعیل سعیدی، عضو هیات رییسه کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز به «حمایت» گفت: در شورای نگهبان به لایحه فرزندخواندگی یا لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست ایراداتی گرفته و برای اصلاح به کمیسیون اجتماعی ارجاع شده است. عمده ایرادات این لایحه، شکلی و املایی بود و تنها یک ایراد محتوایی داشت.
وی ادامه داد: ایراد محتوایی لایحه این بود که کسانی که از کودکان بی سرپرست نگهداری می‌کنند، خواهان عدم درج نام و هویت اصلی کودکان بی سرپرست در شناسنامه بودند. در واقع در خصوص اینکه نام و نام خانوادگی اصلی آنها در شناسنامه درج نشود، ایراد گرفته شده بود، ولی بعد از رایزنی‌های متعدد و بررسی و کارشناسی، مقرر شد که هویت اصلی کودک در توضیحات شناسنامه بیاید و در صفحه اصلی شناسنامه هویت مربوط به خانواده‌ای که آنها را سرپرستی می‌کنند، درج شود.به گفته وی این لایحه هفته گذشته به کمیسیون اجتماعی آمده و همچنان در حال بررسی است.
لایحه در حال بررسی است
سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با «حمایت» اظهار داشت: کودکانی که بنا بر هر دلیلی و به طور دایم یا موقت سرپرست خود را از دست داده‌اند را کودکان و نوجوانان بی سرپرست می‌گویند.
امیرحسین قاضی‌زاده ادامه داد: ایراداتی که شورای نگهبان در خصوص این لایحه گرفته است، رفع خواهد شد و این لایحه هم اکنون در دست بررسی در کمیسیون اجتماعی است.وی در ادامه افزود: تمامی اشخاصی که به سن 18 سال تمام هجری شمسی نرسیده‌اند، از حمایت‌های قانونی (قانون حمایت از کودکان و نوجوانان) برخوردارند. البته پسران تا رسیدن به سن قانونی و دختران تا ازدواج در واحد‌های نگهداری شبانه روزی پذیرش می‌شوند.
فرزند خواندگی سروسامان می گیرد
امان‌الله قرایی مقدم، مدرس دانشگاه، جامعه شناس و آسیب شناس نیز در گفت و گو با «حمایت» اظهار داشت: موضوع فرزند خواندگی از چند بعد مؤثر است. با تصویب لایحه فرزند خواندگی، کودک سر و سامان می‌گیرد و از بسیاری از آسیب‌های اجتماعی که در کمین اوست، رها می‌شود.
وی ادامه داد: به دلیل تعداد زیاد افراد در پرورشگاه، مربیان محبت لازم را به کودکان و نوجوانان ندارند، بنابراین با سرپرستی آن ها این مشکلات حل خواهد شد و آن ها می‌توانند به درستی زندگی کنند.
وی با اشاره به اینکه با تصویب لایحه فرزند خواندگی، کودک در دامن پدر و مادر رشد می‌یابد و از محبت بالا برخوردار می‌شود، گفت: در کودکان و نوجوانانی که بی سرپرست هستند، میزان یاس و بدبینی به زندگی بیشتر و این افراد بعد از بزرگ شدن، آسیب‌های زیادی در کمینشان است.
این جامعه شناس و آسیب شناس با بیان اینکه به پدر و مادرانی که فرزندانشان را رها می‌کنند، قاتلان آزاد شده می‌گویند، اظهار داشت: با سرپرستی کودکان بی سرپرست حقارت و بدبینی در این کودکان کم رنگ خواهد شد.قرایی مقدم همچنین بیان کرد: با تصویب لایحه فرزند خواندگی بسیاری از مشکلات رفع خواهد شد و کودکان و نوجوانان در درون خانواده به آرامش می‌رسند و از نظر روحی و روانی دچار مشکل نخواهند شد.
